تولید صنعتی و سنتی گچ و مراحل آن

تولید گچ به روش های صنعتی و سنتی مبحثی است که در این مطلب قصد داریم به آن بپردازیم. اما قبل از آن بهتر است اطلاعاتی در مورد تاریخچه گچ در ایران و دنیا کسب کنید. نخستین بار حدود 160 تا 200 میلیون سال قبل، هنگامی که دریاها خشک شدند سنگ گچ نمایان شد. لایه های سنگ گچ خام در دریا ایجاد شده بودند.سنگ گچ، جزء رسوبات تبخیری بوده و بر اثر تبخیر آب دریاچه ها و همچنین تالاب ها شکل گرفته است.

بیشتر بخوانید: همه چیز در مورد گچ ساختمانی. روش تولید، انواع و کاربردهای گچ.

طبق علم زمین شناسی، زمان ناپدید شدن دایناسورها و بوجود آمدن لایه های سنگ گچ خام، قدیمی تر از بوجود آمدن انواع تمدن روی کره زمین می باشد. حدود قرن هفدهم پایتخت گچ، شهر پاریس بوده و کلیه دیوارهای چوبی منازل با کمک این ماده پوشانده شده بود. آتش سوزی سال 1666 لندن و نابود شدن آن موجب اجباری شدن قانون استفاده از گچ توسط پادشاه فرانسه شد.

در کشور ايران نيز گچ از حدود ۲۵۰۰ سال قبل جزو مصالح ساختمانی سنتی به حساب می آمد. گچ در پوشش قوسی كانال ها در بخش هایی از بناهای تخت جمشيد از دوره هخامنشی به يادگار مانده است. در ادامه مطلب شما را با انواع روش های تولید گچ به روش های صنعتی و سنتی، آشنا خواهیم کرد. همچنین به این موضوع خواهیم پرداخت که چرا امروزه همانند گذشته، روش سنتی تولید گچ، جوابگوی نیاز انسان نمی باشد.

کاربرد های تولید گچ یا ژیپس

گچ در حقیقت ماده ای پودری شکل و سفید رنگ است که بیشتر برای بنایی، گچ کاری،گچ بری و … ساختمان به کار می رود. امروزه گچ به یکی از مصالح ضروری و موردنیاز افراد جهت انجام کارهای گچ بری و … قرار گرفته است. لازم به ذکر است که شکل گچی که پخته شده است به صورت پودر نرم می باشد. گچ پخته از قدرت چسبندگی زیادی برخوردار است و بعد از ترکیب کردن با آب، برای استفاده آماده می شود. گچ یکی از پرکاربردترین مواد معدنی موجود در جهان به حساب می آید واز دیرباز مورد استفاده انسان بوده است.

شاید جالب باشد بدانید که خانه های معمولی اما مدرن آمریکایی، شامل بیش از 7 تن گچ می باشند. علاوه بر آن، گچ در کل دنیا در بتن برای به کار بردن در ساختمان ها، بزرگ راه ها، پل ها و مجسمه سازی ها و همچنین ساخت سیمان به منظور تنظیم زمان گیرش سیمان پرتلند و موارد پزشکی و سایر سازه که جزوی از زندگی روزانه ما انسان ها هستند، استفاده می شود.

استفاده از سنگ گچ برای تولید گچ

گچ از جمله مصالح ساختمانی پرکاربردی می باشد که با کیفیت بسیار بالا و قیمتی مناسب در کشور تولید و ساخته می شود. مراحل تولید گچ بسیار پیچیده می باشد که ما در این مطلب قصد تشریح مراحل تولید گچ از ابتدا تا آخرین مرحله تحویل به مشتری را داریم. تهیه ماده اولیه، نخستین گام در فرایند تولید گچ است. به این منظور در وحله اول بایستی اقدام به آماده سازی سنگ گچ به عنوان ماده اولیه کرد.

کشور ایران از نظر وجود این ماده معدنی، کشوری بسیار غنی به حساب می آید. زمین شناسان دنیا بر این اعتقادند که کشور ایران از بزرگترین ذخایر گچ در دنیا برخوردار است. به گونه ای که گچ موجود برخی مناطق آن، میزان خلوص خارق العاده ای دارد. مثلا مناطقی مانند سمنان به دلیل موقعیت جغرافیایی و اقلیمی مناسب، دارای ذخایر عظیم گچ با خلوص بالا می باشد.. برای تشخیص سنگ گچ از سایر سنگ ها بایستی به رنگ سفید آن در حالت خلوص بالا توجه کنید.

البته باید ذکر کنیم که برخی از نمونه های سنگ گچ که ناخالصی دارند، به دلیل ایجاد رنگ های متفاوت و متنوع در آن ها، خیلی سخت قابل تشخیص هستند. از دیگر شیوه های تشخیص وجود سنگ گچ در یک منطقه، میزان حل شدن این ماده در آب است. به گونه ای که ژیپس یا همان سنگ گچ، در آب به سختی حل می شود در حالی که گچ در اسید کلریک غلیظ خیلی سریع حل می شود. از دیگر راه های تشخیص معادن سنگ گچ، رشد نکردن گیاهان در مناطقی است که لایه های بزرگ ژیپس در آن قرار گرفته است.

مراحل صنعتی تولید گچ

گچ ساختمانی یکی از پر مصرف ترین مصالح است که با کیفیت عالی و قیمتی مناسب در برخی مناطق ایران تولید می شود. اما مراحل تولید گچ چگونه است؟ و چه مراحلی را در کارخانه باید طی می کند تا به دست مشتری برسد؟

نخستین گام جهت تولید گچ در کارخانه های صنعتی، آماده سازی ماده اولیه آن است. همان طور که پیش تر نیز بیان شد، سنگ گچ، ماده اولیه مورد نیاز برای واحدهای صنعتی است تولید کننده پودر گچ است. کشور ایران، یکی از غنی ترین معادن سنگ گچ جهان را دارد و از این نظر کاملا مستقل می باشد. همچنین از نظر زمین شناسان بزرگترین ذخایر گچ دنیا را داراست که در برخی از مناطق خلوص حیرت انگیزیدارد.

این مناطق از کشور ما به خاطر موقعیت جغرافیایی و اقلیمی، ذخایر اعظمی از این کانی را با خلوص بالا در بر گرفته است. تفاوت بین این سنگ با سایر کانی ها، رنگ سفید آن در حالت خالص می باشد چرا که ناخالصی ها، موجب بروز رنگ های متنوعی در آن می شوند. از دیگر ویژگی های این کانی، حل شدن بسیار کم در آب است.

طبق آزمایشات انجام شده یک بخش از ژیپس یا همان سنگ گچ قادر است در 495 قسمت آب حل شود، در حالی که در اسید کلریدریک غلیظ خیلی راحت حل می شود. حجم بالای تولید گچ صنعتی یکی از مهم ترین و اساسی ترین ویژگی های آن به حساب می آید.

فرایند تولید گچ

دپو و آماده کردن سنگ گچ:

سنگ گچ با کیفیت، بعد از تشخیص و تایید خالص بودن در واحد کنترل کیفیت، وارد دپوی کارخانه می شود. مرحله تولید با فرایند خردایش سنگ شروع می شود. سنگ گچ در آسیاب چکشی تا زمان بدست آمدن دانه بندی مناسب، خرد می شود و پس از آن سرند می شود. قطعات خرد شده طبق اندازه، جداسازی می شود و در مرحله بعد به سمت کوره هدایت می شود.

مرحله پخت:

مرحله پخت در کوره انجام می گیرد. چنان چه کارخانه موردنظر به سیستم پخت دو کوره مجهز باشد، کلوخه ها در کوره هایبرن، با حرارت از بالا و همچنین در دمای تعیین شده ای، دهیدراته شده و بخش های نرم یا خاک گچ در کوره لوبرن با دریافت حرارت از قسمت پایین، کاملا پخته می شود و محصول دو کوره در آخر ترکیب می گردد.

آسیاب و دانه بندی:

در مرحله آسیاب و دانه بندی، سنگ گچ پخته شده بدست آسیاب چکشی نرم و پودر می شود و برای دانه بندی دوباره سرند می شود. ذراتی که روی سرند باقی مانده اند جهت تکرار دوباره این سیکل، به آسیاب بازگردانده می شوند.

بسته بندی و بارگیری:

بعد از دانه بندی محصول، آن را در کیسه هایی با اوزان مختلف، بسته بندی می کنند و بعد از بارگیری، به بازار فروش ارسال و در دسترس مصرف کنندگان قرار می گیرد.